اهمیت و فایده هوش هیجانی چیست؟

 پرورش هوش هیجانی به دلایلی که عنوان می‌کنیم، مهم تلقی می‌شود:

ایجاد حس مسئولیت پذیری

هوش هیجانی به ما کمک می‌کند که فرد مسئولیت پذیری در جامعه باشیم. برای رسیدن به این مرحله باید آموزش ببینیم که مسئولیت احساسات و هیجان‌های خود را بپذیریم. به جای اینکه بگویید «شما باعث خوشحالی من شدید» از جمله «من احساس خوشحالی می‌کنم.» استفاده کنید.

همه ما می‌توانیم بر هیجان‌های خود تسلط داشته باشیم و آن را تحت کنترل خود بگیریم که این امر باعث می‌شود، رفتار مناسب‌تری را تجربه کنیم و این رفتار خوب باعث ایجاد احساس خوب و بالا رفتن اعتماد به نفس و تقویت ارتباط اجتماعی می‌شود.

ایجاد زندگی شاد و سلامتی

پژوهش‌ها نشان داده که هر چه افراد شادتر باشند از سلامت بیشتری برخوردارند و هرچه از هوش هیجانی بیشتری برخوردار باشند، افراد مسئولیت پذیرتر و اجتماعی طرح هستند و بالا بودن آن‌ها کمک می‌کند که شادتر باشند و غم و اندوه را از خود دور کنند.

برخورد با موقعیت‌های خطرناک

نوجوانانی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردار باشند، زودتر موقعیت‌های خطرناک را تشخیص داده و عکس العمل نشان می‌دهند. آن‌ها در دوران حساس نوجوانی کمتر امکان دچار شدن به انحراف اخلاقی را دارند و کمتر جذب دوستان ناباب می‌شوند.

ایجاد روحیه همکاری و کمک به دیگران

نوجوانانی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردار باشند، از احساسات دیگران آگاهی کامل دارند و سعی می کنند عضو سازنده باشند. آن‌ها نیازهای دیگران را درک می‌کنند و با همدلی به آنان کمک می کنند. با پرورش هوش هیجانی آن‌ها پی می‌برند. زمانی احساس بهتری نسبت به زندگی دارند که به هم کمک کنند.

کاربردهای هوش هیجانی 

هوش هیجانی در حیطه‌های زیادی کارایی دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به حیطه‌های روابط درون فردی، روابط برون فردی، ازدواج، خانه، روابط خانوادگی، تربیت فرزند، آموزش و یادگیری، سلامت فکر و شخصیت روانشناسی، پزشکی، سلامت جسمانی، روانپزشکی، مشاوره و راهنمایی، کار و اشتغال مدیریت سازمانی و صنعتی پیشرفت اقتصادی رهبری جامعه و… اشاره کرد.

هوش هیجانی و ارتباطات

هوش هیجانی اساساً در ارتباطات تجلی پیدا می‌کند. این ارتباطات دوسویه هستند: یک سوی آن درون فردی و سوی دیگر حوزه میان فردی است.

حوزه شخصی

حوزه هوش هیجانی به قابلیت‌ها، شایستگی‌ها و توانمندی‌هایی می پردازد که ارتباط فرد را با خودش تنظیم کند. در این حوزه‎ها با مولفه‌هایی چون آگاهی به خود، اعتماد به نفس، مدیریت هیجان‌ها و ابتکار عمل سر و کار داریم. شایستگی‌های این بخش در ارتباط با یکدیگر معنا پیدا می‌کنند و تقویت کننده یکدیگر به شمار می‌آیند. برای مثال آگاهی دقیق از خود، زمینه ساز بستر مناسبی برای افزایش اعتماد به نفس است و مدیریت هیجان‌ها نقش برجسته‌ای در افزایش اعتماد به نفس ایفا می‌کند.

حوزه میان فردی

قلمروی اجتماعی هوش هیجانی به قابلیت‌ها و شایستگی‌های و توانمندی هایی می‌پردازد که ارتباط فرد با دیگران را تنظیم می‌کنند. مولفه‌هایی چون همدلی، آگاهی سازمانی، مدیریت تضاد و تعارض کار گروهی، پرورش دیگران و ارتباط با دیگران در این حوزه قرار می‌گیرد.

هوش هیجانی و خانواده

هوش هیجانی کودک محصول نمایش مهارت‌های هوش هیجانی والدین است و تجربه شخصی آن‌ها از استرس هیجانی است. کودکان مهارت‌های هوش هیجانی را از والدین خود یاد می‌گیرند.

والدینی که هوش هیجانی را با کودکان‌شان تمرین می‌کنند، پسران و دخترانی بزرگ می‌کنند که شادتر هستند، سازگاری اجتماعی بیشتری دارند، نمره‌های بهتری می‌آورند و در بزرگ‌سالی موفقیت‌های حرفه‌ای بیشتری کسب می‌کنند.

هوش هیجانی و سلامت

هوش هیجانی رابطه بسیار نزدیکی با سلامت جسم و روان دارد. فرد با درک هیجان‌های خود می‌تواند ماهرانه از میان مشکلات بگذرد و از مشکلات بعدی اجتناب کند. همبستگی بالایی بین هوش هیجانی و آمادگی برای مبتلا شدن به انواع بیماری‌ها وجود دارد. استرس اضطراب و افسردگی دستگاه دفاعی بدن را تضعیف کرده و باعث آسیب پذیری در مقابل همه بیماری‌ها از سرماخوردگی معمولی گرفته تا سرطان می‌شوند.

وقتی ذهن غرق در تنش ناراحتی یا اضطراب است به بدن پیام می رساند که از میزان مصرف انرژی برای مقابله با بیماری بکاهد این کار باعث می‌شود تا آسیب پذیری در مقابل انواع جدی یا جدید بیماری بیشتر شود. اثر هوش هیجانی بر مغز اثر فیزیکی هوش هیجانی روی مغز و سیستم‌های مختلف بدن به قدری قوی است که پژوهش‌های انجام شده در دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد با عکس‌برداری از مغز عملاً ثابت کردند که همراه با تغییرات هوش هیجانی تغییرات فیزیکی در مغز شکل می‌گیرد.

 هوش هیجانی و آموزش

آموزش فراتر رفتن از مهارت‌های هوش سنتی واضافه مهارت‌های هیجانی و اجتماعی است. یکی از اصول اولیه هوش هیجانی یعنی روابط حمایتی همراه با مهر و همدلی این‌ها پایه‌های آموزش پایدار و واقعی را شکل می‌دهند. رابطه بسیار نزدیکی بین هوش هیجانی و آموزش وجود دارد. این رابطه مهم دو جنبه اساسی دارد.

تعلیم مهارت‌های هیجانی: آموزش مهارت‌های هیجانی و آشنا ساختن دانش‌آموزان و دانشجویان با هوش هیجانی و ابعاد گوناگون آن
استفاده از مهارت‌های هیجانی: توجه به مهارت‌های هیجانی و رعایت کردن آن‌ها در تمام برنامه‌های آموزش