انواع روش‌های مطالعه چیست؟
از قدیم الایام دنبال این بودند که انواع روش‌های مطالعه را دسته‌بندی بکنند به‌خصوص بعد از انقلاب صنعتی در اروپا و آمریکا خیلی متداول شد که بیایند و سیستم‌های مطالعاتی را پیدا بکنند مهندسی صنایع و شناخت سیستم‌ها از همینجا شکل گرفت. یکی از روش‌های مطالعه‌ای به‌نام MURDER یک روش مطالعه به‌نام POMODORO یکدانه PQ4R, SQ3R و FEYNMAN و PQ5R و META STUDY داریم؛ در فارسی و کتاب روانشناسی بچه‌های رشته انسانی روشی به‌نام “پسختام” وجود دارد که همگی را در این‌مقاله معرفی می‌کنیم.
انواع و اقسام روش‌های مطالعه عبارت اند از:
- MURDER
- Pomodoro
- SQ3R
- PQ4R
- پسختام
- FEYNMAN
- PQ5R
در زمینه‌ی روش‌های مطالعه شما می‌توانید از بین این‌ها برای هر درسی یک روشی را انتخاب بکنید و مطالعه‌ی‌تان را طبق آن بچینید.
روش MURDER
- در روش MURDER شما باید در مرحله اول Mood و motivation داشته باشید یعنی باید انگیزه داشته باشید و در حال و هوایش قرار بگیرید. مرحله بعدی understand است: یعنی باید آن چیزی را که می‌خوانید بفهمید. مرحله بعدی recall است: یعنی آن را به‌یاد بیاورید. مرحله بعدی detect است: یعنی کشف بکنید. مرحله بعدی expansion است: بسط و گسترش بدهید و مرحله review: یعنی مرور و پاسخ.
- اما چگونه می‌توان به روش MURDER درس خواند؟ مثلا من MURDER کنم به خودم بگویم «تو می‌توانی» «تو باید بتوانی» «انسان است و باورهایش» بعد بخوانم و understand (درک و فهم) کنم بعد recall (یادآوری) کنم؛ چگونه recall (یادآوری) کنم؟ چه‌چیزی را recall (یادآوری) کنم؟ درست است که روش مطالعه است ولی مفید نیست و قابلیت کاربرد ندارد.
روش Pomodor
روش دوم روش Pomodoro است، تاریخچه شکل‌گیری آن برمی‌گردد به آقای فرانچسکو سیریلو که آشپز ایتالیایی بوده؛ سس گوجه‌فرنگی درست می‌کرد و در ایتالیا از آن برای پیتزا استفاده می‌کردند. یک وزنه و ترازویی به شکل گوجه، بیست‌وپنج دقیقه یکبار این را کوک می‌کرده زنگ می‌زده؛ بیست‌وپنج دقیقه کار می‌کرده پنج دقیقه استراحت می‌کرده؛ بیست‌وپنج دقیقه کار می‌کرده پنج دقیقه استراحت می‌کرده؛ بیست‌وپنج دقیقه کار پنج دقیقه استراحت بعد بیست‌وپنج دقیقه کار می‌کرده و پانزده دقیقه تا سی دقیقه استراحت می‌کرده. به این ترتیب یک‌تکنیکی به نام Pomodoro ایجاد شد که اصلا معلوم نیست که جواب می‌دهد یا جواب نمی‌دهد یا کار علمی رویش شده یا نشده است.
از Pomodoro به‌عنوان یک‌تکنیک برای مدیریت زمان می‌توان استفاده کرد و روش مطالعه نیست؛ در اصل این‌روش برای ساخت سس گوجه‌فرنگی بوده است، حتی اپلیکیشن هم دارد؛ Pomodoro را می‌زنید short break / long break را کلیک می‌کنید و خلاصه می‌توانید از اپلیکیشن Pomodoro هم استفاده بکنید.
پس تکنیک Pomodoro تکنیک مدیریت زمان است؛ تکنیک هشدارهای متوالی است چه‌زمانی از این تکنیک استفاده می‌کنیم؟ زمانی که حوصله‌ی انجام یک‌کاری را نداریم زمانی که نمی‌توانیم یک‌ساعت و نیم، دوساعت کاری را انجام دهیم و درسی را بخوانیم؛ می‌توانیم خردش کنیم و از تکنیک Pomodoro استفاده کنیم. آیا استراحت‌های مکرر می‌تواند به چابکی مغز ما کمک کند؟ بله می‌تواند به چابکی مغزمان کمک بکند و ذهنمان مقداری چابک بشود و سریع‌تر کار و برنامه را انجام بدهد و به سامان برساند.
روش SQ3R
- یک تکنیک دیگری به‌نام SQ3R داریم که اوایل انقلاب صنعتی به‌دنیا معرفی شد. S مخفف survay است: یعنی بررسی اولیه انجام بدهید. Q مخفف Question است: یعنی سوال‌سازی بکنید و سه تا R که مخفف Read: یعنی بخوانید و Recite: از بر خوانی کنید و Review: مرور کنید است. بعد دیدند کمی ناقص است یک‌خرده آن را کامل‌تر کردند وشد PQ4R یعنی S از survay تبدیل به preview شد: پیش مطالعه بکنید؛ Question (سوال‌گذاری بکنید)؛ read (بخوانید)؛ reflect (واکنش نشان بدهید و از خودتان بپرسید)؛ Recite (از بر بکنید) و Review (مرور بکنید). SQ3R و PQ4R تقریبا شبیه هم اند و تقریبا یکی هستند.
- خیلی از مشاورها که خودشان را به‌روز نکردند سالهاست دارند SQ3R یا PQ4R درس می‌دهند. خودتان را درگیر پوسته و ظاهر نکنید. مغز و مفهوم اولویت بیشتری دارد و این‌روش‌ها خیلی به‌کار نمی‌آید.
روش پسختام (PQ4R)
روش مطالعه پسختام همان PQ4R است یعنی شامل: پیش‌مطالعه، سوال‌گذاری، خواندن، تفکر، از بر کردن و مرور کردن می‌شود.
روش فاینمن
- فاینمن یک آقای فیزیکدانی است که برنده‌ی جایزه‌ی نوبل شده و پروژه ساخته بمب اتم را داشته است. وقتی بمب اتم ساخته شد و از آن در فاجعه‌ی هیروشیما استفاده کردند بسیار ناراحت شد. در اینترنت می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد او کسب کنید. فاینمن استاد بی‌بدیل ساده‌سازی است که می‌آید مطالب را ساده می‌کند. به‌عنوان مثال باید بتوانید مفهوم موشک را برای بچه به‌گونه‌ای توضیح بدهید که کاملا متوجه آن بشود explain it simply to an imaginary child. مثلا: این‌موشک چگونه به هوا می‌رود؟ «j» فاصله زمین رویش چه تاثیری می‌گذارد؟ «p» تکانش به چه صورتی است؟ «A» شتاب حرکت موشک چه چیزی است؟ چگونه روی محور x و y حرکت می‌کند؟
- این روش یک تئوری درمورد بیان و ارایه است و بیشتر به درد معلم‌ها و مشاورها می‌خورد و در حوزه مطالعه خیلی به‌کار نمی‌آید.
بهترین روش مطالعه کدام است؟ PQ5R است که در مقاله بعدی به آن اشاره خواهیم کرد.
دیدگاهتان را بنویسید